واقعیت این است که پاسخ به این سؤال تا حد زیادی روشن است. اگر کمی به گذشته بازگردیم و به دوران تحصیل خود نگاهی بیاندازیم چندان رضایتی از کیفیت فضای آموزشی و تعلیمات داده شده نداریم. اگرچه برای بسیاری از ما تصویر واضحی از فضای آموزشی خلاقانه وجود ندارد و گاهی تصور می‌کنیم که خلق چنین فضایی نیازمند صرف هزینه‌های بالاست. در هر حال روشن است که دانش آموزان در سنین مختلف نیازهای آموزشی متفاوتی دارند و ۱۳ آبان ماه مصادف با روز دانش آموز بهانه خوبی شد تا به نیازهای از یاد رفته آنها بپردازیم.
هر جنبه از روح و روان انسان‌ها در هر سنی نیازمند توجه است. خشم، شادی، غم و هیجان از وجوهی هستند که در صورت بی‌توجهی به آنها می‌توانند در آینده تاثیر مخربی بر زندگی و شرایط کاری انسان‌ها بگذارد. به‌راستی تعلیم و تربیت از مدرسه آغاز می‌شود و افراد یک اجتماع هر آنچه برای موفقیت نیاز دارند را باید از این محیط کسب کنند. آنها باید از کلاس‌های درس خود همکاری، مشورت، صداقت و خلاقیت را بیاموزند. علاقه و نیاز به کتاب را باید در مدرسه فرا بگیرند و اهمیت بیان ایده‌ها و طرح‌های خود بدون ترس از تمسخر را در این محیط درک کنند؛ اما سؤال اینجاست که آیا محیط آموزشی نیز تأثیری در این موضوع دارد؟ به نظر می‌رسد که پاسخ مثبت است. در واقع هرچه مشارکت دانش آموزان در فعالیت‌های مدرسه بیشتر شود در آینده افراد آماده‌تری برای ورود به اجتماع خواهند بود. آنچه در ادامه می‌خوانید نکات کوچکی است که رعایت آنها تأثیرات بزرگ به همراه خواهد داشت.
چگونه رنگ بر آموزش دانش آموزان تاثیر می‌گذارد؟
روز نخست مدرسه رفتن خود را به یاد بیاورید. دلتنگی، اشک و ترس از دور شدن از خانواده وجه اشتراک بیشتر ما در آغاز سال تحصیلی بود. در واقع ما از یک محیط گرم و نرم و مطلوب وارد فضایی خشک و منظم و بدون وجه اشتراک با خانه می‌شدیم پس چندان عجیب نبود که تا مدت‌ها ارتباطی با کلاس درس برقرار نکنیم. هرچند عده‌ای این موضوع را به سن و سال کودکان تازه دانش آموز ربط می‌دهند اما اگر دقت کنید این مقوله در سال‌های بعد و حتی تا انتهای دوران تحصیل نیز با شما همراه بوده است. در واقع محیط آموزشی نیز همانند بسیاری از موارد دیگر نظیر لباس، ابزارها و حتی سرفصل‌های درسی باید با شرایط روحی و جسمی دانش آموزان سازگار باشد و به‌مرور همراه با بزرگ شدن آنها نیز تغییر کند. در اینجاست که رنگ‌ها اهمیت خود را نشان می‌دهند!
کودکان در خانه کمتر به تجهیزات و امکانات اهمیت می‌دهند اما به‌سرعت جذب دوستان و لوازم ساده اما رنگارنگ خود می‌شوند. با این وصف، هنگامی‌که پا به مدارس می‌گذارند نیز انتظار یک محیط جذاب و دوست‌داشتنی را دارند تا یک فضای مدرن و پر از امکانات! موضوعی که همچنان در ایران مغفول مانده و هنوز هم مدارس ابتدایی با شکل و شمایلی سنتی اما امکانات جدید نظیر تبلت و کامپیوتر تجهیز می‌شود. البته که این امکانات فقط در شهرهای بزرگ و در مدارس خاص در اختیار دانش آموزان است و گروه کثیری از دانش آموزان همچنان هم از نامناسب بودن فضا و هم کمبود امکانات رنج می برند. این در حالی است که می‌توان با هزینه‌ای بسیار کم و اجرای رنگ‌های متنوع و خرید میز و صندلی‌های رنگارنگ دانش آموزان را با فضای آموزشی آشتی داد و زمینه تعلیمات بعدی را فراهم کرد. در واقع هر قدر که کلاس‌های درس در سطوح ابتدایی به محیطی آزاد همانند فضای خانه شباهت داشته باشد پذیرش آن توسط دانش آموزان آسان‌تر می‌شود.
فضای کار گروهی
دانش آموزان به بودن در کنار دوستان خود علاقه دارند؛ بنابراین می‌توان از این ویژگی برای افزایش مشارکت آنها و بالا بردن روحیه مشورت و کار گروهی استفاده کرد. بسیاری از سرفصل‌های درسی را می‌توان به‌گونه‌ای اجرا کرد که علاوه بر معلم، دانش آموزان نیز در یادگیری به یکدیگر نقش داشته باشند. این شیوه یک مزیت دیگر را نیز به همراه دارد و آن افزایش اعتماد به نفس و قدرت سخنوری در میان جمع است؛ اما اجرای این روش پیش‌نیازهایی را می‌طلبد. در واقع چینش صندلی‌های کلاس نیز باید به شکل گروهی تغییر کند. با این وصف به صندلیو میزهایی نیاز داریم که به‌راحتی جابجا شوند و پس از پایان کلاس نیز به‌آسانی به شکل رسمی و منظم خود بازگردند. افزون بر این، میزها نیز باید به‌اندازه‌ای باشند تا توسط چندین دانش آموز مورداستفاده قرار گیرند.
اهمیت کتابخانه مدارس
کتابخانه مدارس را چگونه تصور می‌کنید؟ البته این سؤال کمی عجیب به نظر می‌رسد چراکه دست‌کم تا یک دهه پیش بسیاری از مدارس فاقد کتابخانه بودند و در صورت وجود نیز انتظاری بیش از یک سالن بی‌روح و کسل‌کننده با قفسه‌هایی از کتاب‌های کهنه و در هم و برهم از آن نمی‌رفت. سرفصل درسی با عنوان زنگ کتاب‌خوانی نیز به طور حتم تعریف نشده بود. پس پایین بودن سرانه مطالعه در این روزها چندان عجیب به نظر نمی‌رسد، چراکه ما نیاز به کتاب‌خوانی را کودکان ایجاد نکرده‌ایم. این در حالی است که فرهنگ کتاب‌خوانی نه از تلویزیون و رسانه‌ها و برای مردان و زنان بزرگ‌سال و شاغل که از کودکان باید آغاز شود.
وجود فضایی اختصاصی در مدارس با ویژگی‌های یک کتابخانهواقعی به‌اندازه کلاس‌های درس اهمیت دارد. این مکان علاوه بر جذابیت طرح و رنگ می‌بایست از فضای کافی برای تحرک دانش آموزان و مبل و صندلی‌هایی راحت و جذاب برای نشستن آنها برخوردار باشد. در حقیقت دانش آموزان باید بتوانند به‌آسانی در میان دنیایی پر از کتاب غوطه‌ور شوند و پیش از به امانت گرفتن کتاب‌ها امکان مرور آنها را داشته باشند. به یاد داشته باشید که وجود کتابخانه در مدارس علاوه بر افزایش میزان مطالعه غیردرسی، ادامه یادگیری پس از دوران تحصیل توسط دانش آموزان را نیز تضمین می‌کند.
