پوست دست و صورت ممکن است خشک، چرب، مختلط یا معمولی باشد. افراد با در نظر گرفتن ژنتیک، شرایط محیطی، هوای سرد و گرم یا موارد دیگر می توانند جنس پوست متفاوتی را تجربه کنند. آیا شما از نوع پوست خود آگاه هستید؟ آیا علل ایجاد پوست خشک را می دانید؟ ویژگی های پوست خشک و علت و درمان آن چیست؟ آیا از عوارض خشکی پوست آگاه هستید؟
اگر دارای پوستی خشک هستید، بهتر است که عوامل ایجاد آن شناسایی شوند تا با جلوگیری از بروز این نوع پوست، مانع از ظهور علائم آن شوید. حتی امکان اقدام برای درمان، نگهداری و مراقبت از پوست خشک نیز وجود دارد.
هدف این مقاله این است که به نشانه ها و علائم پوست خشک اشاره کرده، علل آن را بررسی کند، روش های جلوگیری از آن را ارائه دهد و شرایط شدیدی که نیازمند مراجعه به پزشک متخصص و مشاوره با دکتر پوست رایگان است را توصیف کند. بنابراین با این مقاله همراه شوید و آن را تا انتها مطالعه کنید.
ویژگی ها و خصوصیات پوست خشک
ایجاد خشکی پوست بر اثر فعالیت اندک غدد سبابه و کمبود آبرسانی است. در نهایت خطوط و چین و چروک زودرس به وجود خواهد آمد. این پوست حساس با منافذ بسته به طور معمول دارای ظاهری خشن دارد و دچار قرمزی و پوسته پوسته شدن می شود.
پوست خشک دارای خاصیت ارتجاعی اندکی است و لطافت و صافی ندارد. افراد دارای پوست خشک، دست و صورتی خشن، پوسته پوسته، سفت، ترک خورده و همراه با چین و چروک دارند. در حقیقت، تولید غدد چربی در پوست خشک نسبت به پوست معمولی کمتر است. پوست خشک و زبر، نازک و شکننده است و نسبت به انواع دیگر پوست، نیازمند مراقبت و نگهداری بیشتری خواهد بود.
علت خشک شدن پوست
قبل از پرداختن به عوارض خشکی پوست، بهتر است بدانیم پوست چگونه خشک می شود. پوست تشکیل شده از چندین لایه است. بیرونی ترین لایه پوست، اپیدرم نام دارد که محافظت کننده پوست است. همچنین اپیدرم مانع از ورود آب و سایر آلودگی ها به بدن شده و در نتیجه سبب حفظ تعادل می شود.
در صورتی که اپیدرم را مانند یک دیوار آجری فرض کرد، آجرهای این دیوار را می توان سلول های کراتینوسیت در نظر گرفت که از بین برنده سلول های مرده است و می تواند فضایی جدید را ایجاد کند که مختص سلول های تازه خواهد بود. لیپیدها سیمانی هستند که این آجرها را در کنار هم نگهداری می کنند. لیپیدها انواع مختلفی شامل اسیدهای چرب، کلسترول، اجزای محلول در آب و هیدراتاسیون طبیعی را در بر می گیرد. عملکرد لیپیدها کار نگهداری آجرها در کنار هم را انجام می دهد و همچنین مانع از خروج آب از دیوار می شود.
علت خشک شدن پوست از لحاظ علمی
دلایلی که می توانند زمینه ساز خشکی پوست شوند، عبارتند از:
- انجام نادرست فرآیند بلوغ از سلول های کراتینوسیت و کیفیت پایین سلول های پوست که منجر به خشکی پوست می شوند.
- تغییر در لیپیدها؛ به گونه ای که تاثیر زیادی در ساختار و مقاومت پوست دارد و اجازه می دهد آب بیشتری اتلاف شود و در نتیجه خشکی پوست ایجاد می شود.
- ترشح کمتر غده سباسه که سبب می شود لایه هیدرولیپیدی تغییر پیدا کند.
- یکی از دلایل خشک شدن پوست، نقص در عملکرد پروتئین فیلاگرین است که قسمتی از فاکتور هیدراتاسیون طبیعی محسوب می شود.
علائم و نشانه های پوست خشک
خشکی پوست به صورت شدید اغلب موقتی است؛ برای مثال شدت آن در فصل پاییز و زمستان افزایش پیدا می کند که علت آن تغییر آب و هوا است. علائم و نشانه های خشکی پوست به عواملی بستگی دارد که عبارت است از: وضعیت سلامتی، سن، محل زندگی، ژنتیک و مدت زمان سپری شده در بیرون.
عوارض خشکی پوست
به طور کلی خشک شدن پوست می تواند یکی از دلایل ایجاد عوارضی باشد که در ادامه به آنها اشاره شده است. عوارض خشکی پوست عبارت است از:
- خارش پوستی
- پوست خشن، زبر و چروکیده
- لایه برداری یا پوسته پوسته شدن خفیف تا شدید
- ایجاد قرمزی در پوست
- ظهور خطوط ریز یا ترک هایی در دست و صورت
- ترک های عمیق در دست، صورت و کف پا که احتمال خونریزی آنها وجود دارد.
- یکی از عوارض خشکی پوست، احساس جمع شدن پوست به ویژه بعد از مواردی مانند شنا، دوش گرفتن و حمام کردن است.
مهمترین عوامل و دلایل خشکی پوست
- با کاهش درجه حرارت و رطوبت در زمستان، پوست خشک تر می شود.
- گرمایش مرکزی، بخاری ها، اجاق های چوبی و شومینه هامی توانند سبب کاهش رطوبت بدن شوند و خشکی پوست را به دنبال دارد.
- دوش گرفتن یا دوش آب گرم بلند مدت می تواند خشکی پوست را به همراه داشته باشد. از دیگر علل خشکی پوست می توان به شنا کردن مکرر به ویژه در استخرهایی با کلر بالا اشاره کرد.
- بسیاری از صابون ها، شامپوها و شوینده ها می توانند رطوبت بدن را بگیرند، زیرا فرموله و تهیه شدن آنها برای از بین بردن چربی است.
- افراد مبتلا به برخی از بیماری های پوستی مستعد خشکی پوست هستند که عبارتند از: درماتیت آتوپیک (اگزما) یا پسوریازیس.
تغییرات در PH پوست
در صورت افزایش میزان PH بدن و قلیایی تر شدن آن، آنزیم های پوست دیگر فعالیت نخواهند کرد و پوست دچار خشکی می شود. با بالا رفتن PH بدن، عملکرد لیپیدهای مهم پوست از بین می رود و به همین علت است که بدن توانایی مقاومت در برابر عفونت و خارش را نخواهد داشت.
حال اگر اتفاق برعکس باشد و با کاهش PH، بدن اسیدی شود، پوست دچار التهاب و قرمزی می شود. هر چیزی که با پوست تماس داشته باشد، می تواند تاثیر قابل توجهی بر تعادل PH بدن داشته باشد و مواردی مانند آلودگی، آب آلوده، دود سیگار، آفتاب مستقیم، محصولات پاک کننده و مراقبتی و تنباکو در این دسته قرار می گیرند.
در نتیجه پوست نیازمند محصولات شوینده و مراقبتی ملایم با PH اسیدی است تا حفظ تعادل اسیدی بودن پوست دست و صورت انجام شود. یکی از موارد حائز اهمیت در درمان خشکی پوست، رنگ پوست است که باید شناسایی شده و اقدامات لازم بر اساس آن انجام شود.
مشکلات و عوارض خشکی پوست
خشک بودن پوست اغلب با ضرر خاصی همراه نیست؛ اما در صورت عدم مراقبت و درمان های لازم ممکن است زمینه ساز بروز مشکلاتی شود که عبارت هستند از:
- درماتیت آتوپیک (اگزما): این حالت یکی از عوارضی است که در نتیجه خشکی پوست رخ می دهد. اگر در زمینه ابتلا به بیماری اگزما مستعد هستید، خشکی بیش از حد پوست می تواند این مشکل را به وجود آورد که قرمزی، تورم، خارش پوست، ترک خوردن پوست را به دنبال خواهد داشت.
- عفونت های پوستی: پوست خشک اجازه ورود باکتری ها و آلودگی ها را به بدن می دهد و در نتیجه سبب می شود که پوست دچار عفونت شود.
- زمانی که آسیب دیدگی مکانیزم های محافظتی طبیعی پوست با شدت زیادی رخ دهد، احتمال بیشتر شدن این عوارض نیز وجود خواهد داشت. به عنوان مثال پوست بسیار خشک می تواند ترک یا شکاف عمیق ایجاد کند (که احتمال باز شدن و خونریزی آن نیز بسیار بالا است) و اجازه می دهد باکتری های مهاجم وارد شوند.
روش های پیشگیری از ایجاد پوست خشک چیست؟
به طور کلی باید نکاتی را رعایت کرد تا از خشک شدن بیش از حد دست و صورت پیشگیری و جلوگیری کرد:
- مرطوب کننده مناسب برای پوست، پوست را نرم و آبرسانی می کند و همچنین سبب جلوگیری از خروج آب از بدن می شود. این مرطوب کننده ها فایده زیادی برای درمان خشکی پوست دارند.
- برای پیشگیری از خشکی پوست، بهتر است قرارگیری در معرض آب را کاهش دهید و محدود کنید. مدت زمان قرارگیری در وان حمام یا دوش را به کمتر از ۱۰ دقیقه برسانید. سعی کنید شستشوی پوست با آب ولرم باشد.
- کاهش استفاده از صابون برای شستشوی دست و صورت نیز توصیه می شود. به جای آن استفاده از کرم های پاک کننده ملایم پوست، مرطوب کننده و ژل های شستشوی صورت پیشنهاد می شود. به این ترتیب می توان از خشکی پوست جلوگیری کرد و مانع از خشکی بیش از حد پوست شد.
کلام آخر
این مقاله به موضوع عوارض خشکی پوست پرداخته است. به عنوان نکته پایانی در این زمینه می توان گفت که بهتر است برای تشخیص نوع پوست و درمان به یک متخصص مرتبط مراجعه کرد. پیشنهاد این مقاله تیم دکتر با من است که می تواند به معرفی متخصص پوست در تهران و سایر شهرها بپردازد.
تیم دکتر با من می تواند خدمات پزشکی مورد نیاز مراجعه کنندگان را در دسترس آنها قرار دهد. مشاوره پزشکی یکی از این خدمات است که توسط این مجموعه ارائه می شود. به عبارت بهتر این مجموعه می تواند برقراری ارتباط بین پزشکان و مراجعه کنندگان را ساده تر کند. به عنوان مثال می توان از طریق اطلاعات و محتوای وب سایت این مجموعه به جستجوی دکتر پوست ژنتیک پرداخت و مناسب ترین پزشک را بر اساس مشخصات و نحوه دسترسی انتخاب کرد.
