عده زیادی از کسانی که قسمتی از بدن آن‌ها سوخته است، از کارهایی که برای مراقبت از پوست سوخته باید انجام دهند، خبر ندارند و همین امر موجب تشدید سوختگی در آن‌ها می‌شود. گاهی قسمت سوخته دچار عفونت نیز می‌گردد، برای جلوگیری از این شرایط در دکتر با من به بررسی مراقبت‌های لازم می‌پردازیم.
سوختگی به یک اتفاق بسیار رایج تبدیل شده است و روزانه بالای ۱۰۰۰ نفر به دلیل سوختگی به اورژانس مراجعه می‌کنند. دلیل اصلی زیاد بودن سوانح سوختگی سبک زندگی امروزی است، ما روزانه با بسیاری از وسایل برقی سروکار داریم که ممکن است موجب ایجاد سوختگی شوند.
سوختگی انواع مختلفی دارد، اما در هرحالتی امکان ماندگاری جای سوختگی وجود دارد که یکی از اصلی‌ترین دلایل تماس با دکتر پوست می‌تواند همین باشد. بعضی از افراد مشکلی با جای زخم و سوختگی روی بدن خود ندارند، اما برای بعضی دیگر این یک دغدغه بزرگ است و همواره به دنبال جلوگیری و درمان آن هستند.
به‌طور کلی سوختگی ممکن است در یک تصادف، آتش سوزی یا حتی هنگام استفاده از گاز آشپزخانه اتفاق بیفتد. بسیاری از سوختگی‌های خفیف هنگام استفاده از اتو، اتو مو، بابلیس و وسایل برقی ساده اتفاق می‌افتند، بنابراین احتیاط در هنگام استفاده از وسایل برقی اهمیت زیادی دارد.
معمولاً جای سوختگی برای کودکان و خانم‌ها باقی می‌ماند و دلیل آن نازک‌تر بودن پوست آن‌ها است، به همین سبب این دو گروه بعد از سوختگی حتماً باید با یک دکتر پوست خوب در تهران در ارتباط باشند.
انواع سوختگی و مراقبت از پوست سوخته
هنگام بررسی سوختگی دو فاکتور عمق سوختگی و سایز آن برای پزشکان اهمیت دارد و با توجه به آن سوختگی را درجه‌بندی می‌کنند. عمق سوختگی به ضخامت پوست قسمتی که سوخته، مدت زمانی که بدن در معرض جسم داغ بوده و میزان داغی آن جسم بستگی دارد. به‌طور کلی سه درجه سوختگی داریم.
- سوختگی درجه اول: در این نوع سوختگی که به سوختگی سطحی معروف است، فقط بافت سطحی پوست که اپیدرم نام دارد، آسیب می‌بیند. علائم این نوع سوختگی قرمزی و تورم در بخش سوخته است و در این حالت نیازی به ارتباط با دکتر پوست و مو نیست و به راحتی در منزل قابل درمان است.
- سوختگی درجه دوم: این نوع سوختگی کمی شدیدتر است و به لایه دوم پوست که درم نام دارد، می‌رسد و باعث آسیب این بافت می‌شود. علائم در سوختگی درجه دوم شدیدتر است، قرمزی، تورم، تاول همراه با درد و خونریزی در این حالت مشاهده می‌شود.
بهبودی برای این نوع سوختگی ممکن است ۱ تا ۳ هفته زمان ببرد و بعد از بهبودی نیز تغییر رنگ در پوست قابل تشخیص است. درمان این نوع سوختگی‌ها کمی سخت‌تر است و نیاز به استفاده از پماد، لوسون و بانداژ مخصوص دارد.
- سوختگی درجه سوم: این نوع سوختگی که به سوختگی حاد نیز معروف است، علاوه بر آسیب به دو لایه پوست، به استخوان می‌رسد و باعث آسیب به عضلات و استخوان آن ناحیه می‌شود. پوست آسیب دیده ممکن است به رنگ سفید، سیاه و خاکستری دربیاید و حالت خشکی داشته باشد.
گاهی در این نوع سوختگی فرد دردی را احساس نمی‌کند، چرا که نورون‌های عصبی زیر پوست از بین رفته‌اند. در این نوع سوختگی احتمال عفونت بسیار بالا است. سوختگی درجه سوم معمولا با پیوند پوست درمان می‌شود. طول درمان این نوع سوختگی از چند ماه تا چند سال متفاوت است و بستگی به ضخامت و اندازه سوختگی دارد.
ارتباط با دکتر پوست و مو بعد از این نوع سوختگی بسیار اهمیت دارد، چرا که جای زخم و سوختگی در این نوع باقی می‌ماند و دکتر پوست خوب در تهران می‌تواند کمک زیادی به کم کردن اثرات این نوع سوختگی کند.
کارهایی که برای مراقبت از پوست سوخته می‌توانید انجام دهید
در سوختگی درجه اول نیاز به مراقبت خاصی نیست، شاید استفاده از انواع کرم‌ها و لوسیون‌ها ایده بدی نباشد، اما به طور کلی این نوع سوختگی طی یک هفته خوب می‌شود و جای آن باقی نمی‌ماند. برای سوختگی درجه دوم بهتر است از انواع پمادها و آنتی بیوتیک‌ها برای جلوگیری از عفونت استفاده شود.
مراقبت از پوست سوخته در سوختگی درجه دوم حساس‌تر است و هنگام استفاده از پمادها بهتر است جای سوختگی بانداژ شده و باند آن نیز به صورت روزانه عوض شود. این کار از ایجاد آلودگی و عفونت در بخش سوخته جلوگیری می‌کند.
هنگام عوض کردن بانداژ باید زخم را به آرامی شستشو دهید، در این حالت می‌توانید از صابون استفاده کنید، اما دقت داشته باشید که همه مراحل باید به آرامی انجام شوند. گاهی هنگام عوض کردن بانداژ و شستشو ممکن است خونریزی رخ دهد که امری طبیعی است و جای نگرانی ندارد.
همانطور که به آن اشاره کردیم، برای سوختگی درجه سوم راهی جز جراحی وجود ندارد، در این نوع جراحی پوست آسیب دیده را جدا کرده و پوست سالم را به آن پیوند می‌زنند. بعد از اتمام جراحی شستشو و بانداژ زخم باید طبق دستور پزشک انجام شود.
بعد از تمام شدن دوره بانداژ و پماد باید به آبرسانی و چرب کردن مستمر پوست توجه کنید، این کار باعث جلوگیری از ایجاد تاول، خشکی و پارگی پوست می‌شود. انواع مختلفی از لوسیون‌های آبرسان وجود دارند که به راحتی می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.
مراقبت از پوست سوخته فقط به مواردی که گفته شد، ختم نمی‌شود. در بعضی موارد، پوست دچار خشکی و پارگی می‌شود که هنگام مشاهده چنین چیزی باید سریعا از شر پوست مرده خلاص شوید. می‌توانید با یک سوزن تمیز این پوست را جدا کنید، سپس روی آن پماد آنتی‌بیوتیک بمالید.
در بعضی از موارد سوختگی در قسمت‌های حساسی مثل زانو و آرنج اتفاق می‌افتد، چون کار این قسمت‌ها جمع و باز شدن است، خوب شدنشان زمان بیشتری می‌گیرد. دلیل سخت بودن بهبودی در این قسمت‌ها باز و بسته شدن مداوم زخم است.
اگر سوختگی شما در قسمت آرنج و زانو بود، اولین چیزی که باید به آن توجه داشته باشید، کاهش حرکت این قسمت‌ها است. ورزش کردن در این حالت ممکن است باعث ایجاد عفونت شود، چرا که عرق به زخم راه پیدا می‌کند و باعث ملتهب شدن آن می‌شود.
کلام آخر
سوختگی یک حادثه طبیعی بوده که ممکن است برای هر فردی در زندگی اتفاق بیفتد، این سوختگی می‌تواند ناشی از آتش بازی در چهارشنبه‌سوری یا حواس‌پرتی در آشپزخانه باشد. بنابراین دانستن راه‌های مراقبت از پوست سوخته ضرری ندارد و ممکن است روزی به کار شما بیاید.
همانطور که در این مقاله به آن اشاره کردیم، سوختگی انواع مختلفی دارد که با توجه به ضخامت و سایز سوختگی آن را درجه بندی می‌کنند. معمولا منظور از ضخامت این است که سوختگی تا چه لایه‌ای از پوست رسیده است و سایز آن با توجه به پوست کل بدن محاسبه می‌شود.
هرچه درجه سوختگی بیشتر باشد، نیاز به مراقبت بیشتری نیز دارد، اما به طور کلی استفاده از پمادهای آنتی‌بیوتیک و انواع لوسیون‌ها برای جای سوختگی پیشنهاد می‌شود. آنتی‌بیوتیک‌ها از ایجاد عفونت جلوگیری می‌کنند و لوسیون‌ها جای زخم را کوچک‌تر می‌کنند.
یکی از مسائل بسیار مهم شستشو صحیح جای زخم است، در بسیاری از موارد اگر به زخم فشار وارد شود، باعث خونریزی شدید می‌شود، همینطور بهبودی آن را کند می‌کند. بنابراین دقت داشته باشید که شستشو باید به آرامی و بدون هیچگونه فشاری انجام شود.
