سکته قلبی زمانی اتفاق می افتد که جریان خون به قلب به دلیل رسوب چربی، کلسترول و … در دیواره عروق کرونر قلب؛ کاهش پیدا کند. اصطلاحاتی مانند حمله قلبی، ترومبوز عروق کرونر، انفارکتوس میوکارد و انفارکتوس قلبی نیز همان سکته قلبی هستند.یکی از دلایل اصلی مرگ و میر در جهان حملات قلبی هستند؛ بنابراین پیشگیری و درمان سکته قلبی از اهمیت بسزایی برخوردار است که در این مقاله به آنها خواهیم پرداخت.
سکته قلبی چیست و چه زمانی اتفاق می افتد؟
سکته قلبی یا همان انفارکتوس میوکارد زمانی اتفاق می افتد که قسمتی از عضله قلب، خون و اکسیژن کافی دریافت نکند. عدم اکسیژن رسانی به عضله قلب در صورت عدم درمان به موقع می تواند باعث فوت فرد شود. شایع ترین نشانه سکته قلبی درد قفسه سینه است، البته حمله قلبی علائم دیگری نیز دارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
علائم سکته قلبی چیست؟
شناسایی به موقع علائم سکته قلبی یکی از مهم ترین فاکتورها در درمان سکته قلبی و نجات جان بیمار است. از جمله نشانه های حمله قلبی عبارتند از:
- احساس ناراحتی یا درد قفسه سینه؛
- احساس ضعف یا سبکی سر در فرد؛
- تعریق سرد؛
- احساس ناراحتی یا در درد در بازو، شانه، فک، گردن یا پشت؛
- تنگی نفس؛
- حالت تهوع؛
علت سکته قلبی چیست؟
همان طور که گفته شد سکته قلبی زمانی اتفاق می افتد که یک یا چند عروق کرونری قلب مسدود شده باشند. اما علت مسدود شدن عروق کرونری قلب چیست؟ در واقع با گذشت زمان رسوباتی مانند کلسترول و چربی باعث باریک تر شدن این شریان ها و در نهایت بیماری عروق کرونری می شود که همین اتفاق علت اصلی سکته قلبی است.
در هنگام حملات قلبی این رسوبات پاره می شوند و باعث گردش پلاک چربی در جریان خون می شوند. این پارگی باعث تشکیل لخته خون و در نهایت مسدود شدن شریان کرونری می شود. مراحل تشخیص و درمان سکته قلبی بسته به نوع و شدت انسدادی که باعث حملات قلبی شده است می تواند متفاوت باشد.
همچنین اسپاسم عروق کرونر نیز می تواند علت سکته قلبی باشد. به این صوت که عضلات موجود در شریان های کرونری، کاملا خود به خودی منقبض شده و باعث اختلال جریان خون در این عروق می شود. مصرف دخانیات و مواد مخدر مانند کوکائین می توانند باعث اسپاسم عروق کرونری شوند.
درمان اولیه یا درمان سکته قلبی در خانه چیست؟
اول از همه در صورت حملات قلبی خود یا خانواده تان باید آرامشتان را حفظ کنید تا بتوانید اقدامات اولیه را به درستی انجام دهید تا از آسیب های جدی این بیماری مانند مرگ بکاهید.
اول از همه با ۱۱۵ (اورژانس) تماس بگیرید
نادیده گرفتن علائم اولیه حمله قلبی و عدم درمان آنها می تواند مشکلات جدی و جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد. اما در مقابل انجام اقدامات درمانی درست باعث کاهش آسیب قلبی و حتی نجات جان بیمار می شود. اولین کاری که باید برای درمان حمله قلبی انجام دهید تماس با مرکز اورژانس است.
یک قرص آسپرین بخورید
البته در صورتی که به این دارو حساسیت دارید یا پزشک شما استفاده از آسپرین را برای شما ممنوع کرده است؛ به هیچ وجه از آن استفاده نکنید.
در صورتی که بیمار هوشیاری خود را از دست داده؛ احیای قلبی ریوی را شروع کنید
چنانچه فردی که دچار سکته قلبی شده است و هوشیاری خود را از دست داده است اول از همه با اورژانس تماس بگیرید و از آنها مشاوره بگیرید، ممکن است تیم اورژانس از شما بخواهند قبل از رسیدن آنها احیای قلبی ریوی را آغاز کنید.
توجه کنید که هر فردی که دچار سکته قلبی شده است نیاز به احیای قلبی ریوی یا همان CPR ندارد! بلکه فردی که هوشیاری خود را از دست داده، تنفس نمی کند یا ضربان قلبش نمی زند نیاز به احیای قلبی ریوی دارد.
راهنمای انجام احیای قلبی ریوی:
- با اورژانس تماس بگیرید.
- بیمار را به پشت بخوابانید.
- در صورتی که فرد نفس نمی کشد احیا را آغاز کنید.
- ۴. ابتدا ۳۰ ماساژ قلبی دهید و سپس دو تنفس مصنوعی به بیمار بدهید. این کار را تا رسیدن تیم اورژانس ادامه دهید.
روش های تشخیص سکته قلبی چیست؟
از جمله روش های تشخیصی که پزشک متخصص قلب و عروق قبل از درمان سکته قلبی از آنها استفاده می کند عبارتند از:
الکتروکاردیوگرام
برای تست سکته قلبی در این روش فعالیت الکتریکی قلب بیمار ثبت می شود و در صورت آریتمی قلب مشکل تشخیص داده می شود. همچنین در این روش آسیب ناشی از کاهش جریان خون تشخیص داده می شود.
آزمایش خون
زمانی که جریان خون کاهش پیدا می کند؛ برخی از پروتئین ها در خون نشت پیدا می کنند. توسط آزمایش خون این پروتئین ها قابل تشخیص هستند. در صورت بروز علائم حمله قلبی پزشک معالج ممکن است طی یک تا دو روز اول چندین بار آزمایش خون را تجویز کند.
سایر آزمایشات برای تشخیص حمله قلبی
تست سکته قلبی علاوه بر موارد گفته شده با روش های زیر نیز انجام می گیرد:
- اکوکاردیوگرام؛
- عکس اشعه ایکس از قفسه سینه؛
- تصویربرداری هسته ای؛
- آنژیوگرافی عروق کرونر؛
درمان سکته قلبی
در واقع هدف از درمان سکته قلبی؛ تسکین درد، حفظ عملکرد قلب و جلوگیری از مرگ فرد است. از جمله روش های درمان حمله قلبی عبارتند از:
درمان های اورژانسی سکته قلبی
درمان حمله قلبی در اورژانس شامل موارد زیر است:
- تزریق وریدی مورفین و نیتروگلیسرین؛
- مانتورینگ لحظه ای قلب و ارگان های حیاتی بدن؛
- اکسیژن رسانی به عضلات آسیب دیده قلب؛
- داروهای مسکن علاوه بر تسکین درد باعث کاهش فشار روی عضله قلب می شوند.
- داروهای قلب مانند بتابلاکرها که در اورژانس استفاده می شوند موجب افزایش خونرسانی به قلب، جلوگیری از آریتیمی قلب و کاهش ضربان و فشار خون می شود.
- فیبرینولیتیک تراپی که با تزریق وریدی دارویی انجام می شود باعث از بین رفتن لخته خون در نهایت خونرسانی طبیعی می شود.
- از داروی ضد ترومپین یا ضد پلاکت با آسپرین و یا کلوپیدوگرل برای جلوگیری از افزایش لخته های خون استفاده می شود.
- تجویز داروهایی مثل آنتی هیپرلیپیدمی باعث کاهش چربی خون به خصوص کلسترول LDL خون می شوند.
امکان دارد برای بهبود خونرسانی به قلب از سایر روش های درمانی نیز استفاده شود که عبارتند از:
آنژیوپلاستی کرونری
در این روش برای درمان سکته قلبی از یک بالن استفاده می شود تا دریچه شریان ها را باز کرده و باعث افزایش جریان خونرسانی به قلب شود. در این روش درمانی از یک استنت برای باز نگه داشتن عروق استفاده می شود.
آنژیوپلاستی لیزر
آنژیوپلاستی لیزر همانند آنژیوپلاستی کرونری است و از یک لوله مخصوص به نام کاتتر استفاده می شود؛ با این تفاوت که در جلوی این لوله لیزر قرار دارد و باعث باز شدن عروق مسدود شده می شود.
عمل جراحی دریچه قلب مصنوعی
در این روش برای درمان حمله قلبی؛ پزشک متخصص قلب و عروق دریچه مصنوعی و سالم را جایگزین دریچه آسیب دیده می کند. این دریچه مصنوعی اصولا از جنس فلز یا سنتز حیوانی است.
آتروکتومی
این روش درمانی نیز مشابه آنژیوپلاستی می باشد با این تفاوت که در نوک کاتتر از یک تیغ مخصوص با قابلیت چرخش با جدا کردن پلاک های چربی رسوب شده استفاده می شود.
کاردیومیوپلاستی
در این روش آزمایشی از عضلات اسکلتی بدن مانند کمر یا شکم گرفته می شود و جایگزین بافت قلب آسیب دیده می شود.
پیوند قلب
جراح قلب در این روش درمانی حمله قلبی؛ قلب آسیب دیده به طور کامل از بدن بیمار خارج می کند و یک قلب اهدایی سالم را جایگزین می کند.
بای پس عروق کرونری
بایپس عروق کرونری یا همان جراحی بایپس یکی دیگر از روش های درمان حمله قلبی است. از این روش جراحی اصولا برای افرادی استفاده می شود که دچار درد قفسه سینه شده اند یا مبتلا به بیماری های قلبی عروقی هستند.
در حین جراحی بای پس؛ جراح قلب و عروق با روش پیوند رگ یک مسیر انحرافی جدید در قسمتی که رگ انسداد پیدا کرده است ایجاد می کند. سپس این مسیر انحرافی قسمتی از شریان را مسدود شده است را دور می زند. در این روش برای درمان سکته قلبی اصولا رگ پیوندی از ناحیه پا برداشته می شود؛ اما امکان دارد از بازو یا قفسه سینه نیز برای پیوند رگ استفاده شود.
عمل جراحی قلب با میزان تهاجم کم
این روش درمانی جایگزین مناسبی برای جراحی بای پس است.
فرسایش و تخریب توسط فرکانس های رادیویی
یک کاتتر که در نوک آن حاوی الکترود است وارد رگ ها می شوند و به سمت قلب هدایت می شوند تا بتواند سلول های عضلانی خاصی در نواحی بسیار کوچک را از بین ببرد.
داروهای پس از حمله قلبی
برای درمان سکته قلبی شدید حتی پس از ترخیص بیمار از بیمارستان نیز داروهایی تجویز می شود. این داروها باعث بهبود گردش خون به قلب، جلوگیری از لخته شدن و کاهش خطرات سکته قلبی دوم یا سوم کمک می کند. این داروها عبارتند از:
- آسپرین
- مسدود کننده های بتا
- استاتین
- مهار کننده های ACE
- روغن ماهی
درمان های کمکی حمله قلبی
آماده سازی دیجیتالیز
این روش می تواند انقباضات قلب را بیشتر کند که همین موضوع برای نارسایی قلبی و آرتیمی ضربان قلب مناسب است.
داروهای مدر
این داروها باعث دفع مایعات و سدیم اضافه از بدن از طریق ادرار می شوند، در نتیجه باعث کاهش شدت کار قلب می شوند.
وازودیلاتور
وازودیلاتور باعث آرامش رگ های خونی و افزایش خونرسانی و اکسیژن رسانی به قلب می شود.
کلام آخر
سکته قلبی زمانی اتفاق می افتد اکسیژن کافی به قلب نرسد. اصلی ترین علامت سکته قلبی؛ درد قفسه سینه است که چند دقیقه به طول می انجامد. در صورتی که دچار درد قفسه سینه یا سایر علائم هشدار دهنده حمله قلبی شدید سریعا با اورژانس تماس بگیرید و آرامش خود را حفظ کنید. چرا که با اقدامات صحیح ابتدایی تا حد زیادی می توانید از آسیب های جدی قلبی و مرگ بکاهید. به هیچ وجه منتظر برطرف شدن علائم سکته قلبی نباشید و سریعا نسبت به درمان سکته قلبی اقدام کنید.
چناچه علائم حمله قلبی را تجربه کرده اید یا مشکوک به آنها هستید می توانید همین حالا از متخصصین قلب و عروق دکتر با من مشاوره اینترنتی یا تلفنی دریافت کنید؛ تا در صورت صلاحدید پزشک سریعا به پزشک مراجعه کنید.
