فوق تخصص روانپزشک چه کمکی به بیماران می‌کند؟
تنها مشکلات جسمانی ما نیست که به پزشک معالج نیاز دارد، بله روح و روان انسان‌های هزاره سوم بیشتر به درمان نیاز پیدا می‌کند. زندگی سریع و پیشرفته امروز بیش از هر زمان دیگری روان انسان‌ها را مورد هجوم قرار می‌دهد. برای رفع مشکلات روحی و روانی این دوران مراجعه به فوق تخصص روانپزشک، روانشناس، روانکاو یا روان درمانگر توصیه می‌شود.
متاسفانه بسیاری از افراد تفاوت هر یک از تخصص‌ها را با یکدیگر نمی‌دانند. در این مقاله قصد داریم به طور کامل در خصوص روانپزشکی، نوع درمان و تفاوت آن با روانشناسی مطالبی را توضیح دهیم. از شما دعوت می‌کنیم که برای اطلاع از آن ما را تا پایان این متن همراهی کنید.
روانپزشک کیست و چه کمکی به بیماران می‌کند؟
روانپزشکی شاخه‌ای از رشته پزشکی محسوب می‌شود که از اختلالات عاطفی، رفتاری و روانی جلوگیری می‌کند و آن‌ها را تشخیص و درمان خواهد کرد. در حقیقت روانپزشکی تخصصی در حیطه پزشکی به شمار می‌آید که مجوز تجویز دارو دارد.
افراد برای حل مشکلات بسیاری به روانپزشک مراجعه می‌کنند. از جمله این مشکلات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حمله وحشت
- توهمات ترسناک
- افکار خودکشی
- شنیدن صدا
- احساس غم طولانی مدت
- ناامیدی و اضطراب بیش از حد
علاوه بر این موارد، هر گونه مشکل روانی که زندگی افراد را مختل می‌کند. وظایف فوق تخصص روانپزشک شامل طیف گسترده‌ای می‌شود که برخی از آن‌ها به شرح زیر است:
- ارائه درمانی فوری برای بیمارانی که به صورت ناگهانی بر اثر بروز حادثه‌ای دچار مشکل روانی شده‌اند.
- کمک به بهبود و مدیریت اختلال روانی طولانی مدت
- ارائه مشاوره برای چگونگی تغییر نحوه زندگی
- ارجاع بیمار به سایر متخصصان در حوزه سلامت روان
- تجویز دارو و بستری کردن بیمار در بیمارستان
تشخیص بیماری توسط فوق تخصص روانپزشک
روانپزشک‌ها بر خلاف روانشناس‌ها پزشک هستند و دوره ۷ ساله عمومی را مانند سایر متخصص‌ها گذرانده‌اند. از این رو می‌توانند انواع آزمایش‌های پزشکی را برای تشخیص بیماری تجویز کنند. علاوه بر این تحصیلات بالینی آن‌ها شرایطی را ایجاب می‌کند که بتوانند رابطه بین بیماری‌های پزشکی با روابط ژنتیک، بیماری‌های عاطفی، سایقه خانوادگی و مواردی این چنینی درک کنند. در نهایت با ارزیابی داده‌ها و اطلاعات به دست آمده بیماری را تشخیص دهند و بهترین راه درمان را برای بیمار در نظر بگیرند.
علاوه بر ابزارهای نامبرده در متن فوق مصاحبه با خود و خانواده بیمار، دوستان، آشنایان و اطرفیان او جهت دریافت اطلاعاتی صحیح در خصوص بیمار نقش مهمی دارد. این امر در خصوص بیمارانی که بیماری خود را پنهان کرده و قصد درمان آن را ندارند، اهمیت فراوانی پیدا می‌کند.
فوق تخصص روانپزشک چه بیماری و اختلالات روانی را درمان می‌کند؟
دکتر روانپزشکی اختلالات و مشکلات زیر را در وهله اول تشخیص و سپس درمان می‌کند:
- روان گسیختگی یا اسکیزوفرنی
- افسردگی
- اختلال دوقطبی
- اختلالات بی‌اشتهایی و پرخوردی
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- خودزنی
- بی‌خوابی و مشکلات خواب
- اعتیاد به قمار، مواد مخدر، الکل و برخی رفتارها
- توهم
- افکار خودکشی
- افکار وسواسی
- طغیان‌های خشن
- احساس تحریک‌پذیری، آشفتگی یا فقدان آرامش
- افکار منفی
- عدم توانایی تمرکز
- مشکلات حافظه
- بیش فعالی
- افکار صدمه زدن به دیگران
- مسائل مربوط به تصویر بدن
- تفکر خیالی
- استرس، نگرانی یا اضطراب شدید
- اختلالات تکاملی عصبی از قبیل اختلال طیف اوتیسم یا اختلال بیش فعالی با کمبود توجه (ADHD)
انواع متخصص روانپزشک
حوزه فوق تخصص روانپزشک تخصص‌های متعددی دارد. در صورتی که در جستجوی متخصص روانپزشک عالی هستید، به شما توصیه می‌کنیم که به سایت دکتر با من مراجعه کنید. در این سایت سعی شده است که لیستی از دکتر روانپزشک عالی در تهران برای شما جمع آوری شود. برای اطلاع از آدرس، شماره‌های تماس و آشنایی با این پزشکان می‌توانید به سایت دکتر با من مراجعه کنید.
- روانپزشکی کودک و نوجوان
- روانپزشک بزرگسالان
- روانپزشکی دوران بارداری: دکتر روانپزشک با تخصص دوران بارداری به طور خاص و ویژه بر موضوعاتی که بیشتر مادران در دوران بارداری و اولین سال پس از زایمان مواجه می‌شوند، در ارتباط است.
- روانپزشکی سالمندان که تنها روی مسائل و مشکلات روانی افراد مسن و سالمند تمرکز دارد.
- روانپزشک اعتیاد
- روانپزشکی قانونی که سلامت روان را در سیستم حقوقی مورد ارزیابی و بررسی قرار می‌دهد. فوق تخصص روانپزشک قانونی با افراد محاکمه شده و افرادی که سابقه کیفری دارند، مواجه می‌شوند.
روانپزشک از چه روش‌های درمانی استفاده می‌کند؟
روانپزشک‌ها از انواع مختلف روش‌های درمانی از قبیل داروها، مداخلات روانشناختی، روان‌درمانی، الکتروشوک درمانی و سایر این روش‌ها با توجه به بیماری فرد معرفی شده، استفاده می‌کنند.
روان‌درمانی یا همان گفتار درمانی مشکل و بیماری‌های روانی افراد را از طریق گفتگو حل و درمان می‌کنند. از این روش‌ها برای درمان انواع مشکلات عاطفی و اختلالات روانی کمک می‌گیرند. تعداد جلسات درمان و مشاوره بسته به نوع بیماری و همکاری او از یک تا چند جلسه متفاوت است. این جلسات به صورت فردی، خانوادگی یا گروهی ممکن است تشکیل شود.
روان‌درمانگر در انواع مختلفی وجود دارد. برخی از این روان‌درمانگر‌ها به بیمار کمک می‌کنند که نوع رفتار خود را تغییر دهند و تجربیات استباه گذشته خود را کشف کنند.
داروهای تجویز شده توسط روانپزشکان همانند سایر داروهای مرتبط با جسم مصرف می‌شوند. روانپزشک‌ها پس از ارزیابی‌های فراوان داروهایی را برای حل و درمان اختلالات روانی تجویز می‌کنند. این دارو به عدم تعادل در شیمی مغز کمک خواهند کرد.
بیمارانی که برای طولانی مدت از یک دارو استفاده می‌کنند، باید برای کنترل میزان اثر بخشی و بررسی عوارض جانبی دارو به صورت دوره‌ای با پزشک خود جلساتی را داشته باشند.
داروهای تجویز شده توسط فوق تخصص روانپزشک
داروهای تجویز شده توسط روانپزشک به شرح زیر هستند.
۱.داورهای ضد افسردگی
برخی از داروهایی که روانپزشک‌ها برای بیماران خود تجویز می‌کنند، برای درمان افسردگی، اضطراب، وسواس، اختلال شخصیت مرزی، اختلال وحشت، اختلال خوردن و PTSD است.
۲.داروهای ضد روان‌پریشی
از این داروها برای درمان علائم اسکیزوفرنی، اختلال دو قطبی و روان‌پریشی استفاده می‌شود.
۳.داروهای آرام‌بخش و ضد اضطراب
درمان اضطراب و بی‌خوابی توسط برخی داروها نیز صورت میگیرد.
۴.داروهای خواب‌آور
بسیاری از افراد در خوابیدن خود با مشکل مواجه هستند که پزشکان برای حل این مشکل در برخی موارد مجبور به تجویز داروهای خواب‌آور می‌شوند. این داروها به بیمار کمک می‌کند که کیفیت خواب خود را حفظ کنند و به راحتی بخوابند.
۵.تثبیتکنندههای خلق‌وخو
برای درمان اختلال دوقطبی داروهای تثبیتکنندههای خلق‌وخو تجویز می‌شود.
۶.محرک‌ها
محرک‌ها جهت درمان ADHD تجویز می‌شوند.
اغلب داروهای معرفی شده در متن فوق به همراه برگزاری جلسات روان‌درمانی تجویز می‌شوند. در حقیقت دارودرمانی مکمل این جلسات است. از دیگر روش‌های درمانی می‌توان به الکتروشوک درمانی یا همان ECT اشاره داشت. در این روش جریان‌های الکتریکی به مغز فرستاده می‌شود.
از این روش درمان در بیشتر موارد برای درمان افسردگی شدید استفاده می‌کنند، البته افسردگی که با سایر روش‌ها درمان نشده است. تحریک عصب واگ (VNS)، تحریک عمیق مغز (DBS) و تحریک مغناطیسی ترانس جمجمه (TMS) نیز از دیگر روش‌هایی هستند که برای درمان اختلالات روانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. افسردگی فصلی نیز به کمک نوردرمانی درمان می‌شود.
آیا داروهای روانپزشکی به طور کامل اختلال و بیماری‌های روانی را درمان می‌کنند؟
فوق تخصص روانپزشک و دکتر روانپزشک عالی در تهران برای برخی از بیماری‌های روانی در کنار برگزاری جلسات روان‌درمانی داروهایی را تجویز می‌کنند. این که آیا این داروها منجر به درمان قطعی بیماری می‌شود، به شرایط بیمار وابسته است.
برای برخی از بیماران، روان درمانی اولویت اول شده است و داروهای تجویز شده تنها منجر به کاهش علائم بیماری می‌شود. اما برای بیماری‌هایی از قبیل اسکیزوفرنی، افسردگی ماژور و دو قطبی که در طی زمان علائم آن تشدید می‌شود، باید دارو تجویز کرد. در حقیقت در این سری از بیماری‌ها مصرف نادرست دارو یا برخورد با هر عامل محرکی به معنای تشدید بیماری و علائم آن است.
با این وجود بیماری‌های روانی وجود دارند که ماهیت تشدیدکنندگی نداشته باشند. در این سری از بیماری‌ها در صورتی که دارو به درستی مصرف نشود، بیماری عود می‌کند. به عنوان مثال در برخی از مواقع بیمار با مشاهده اولین علائم بهبودی داروهای خود را قطع می‌کند. در حالی که مغز و بدن او همچنان برای درمان به مصرف دارو نیاز دارد. همچنین مصرف نامنظم دارو نیز منجر به تعویق بروز علائم بهبودی می‌شود.
از طرفی داروهای حیطه فوق تخصص روانپزشک طیف گسترده‌ای از درمان‌های اختلالات را در بر می‌گیرند. از این رو انتخاب دارو و دوز مناسب آن به صبوری بیمار و اطرافیان آن نیاز دارد. به همین خاطر کاملا طبیعی است که در طی درمان دارو و دوز آن تغییر کند. این تغییر برای یافتن بهترین و مناسب‌ترین دوز دارو برای درمان بیماری با بیشترین تاثیر و کمترین عوارض است.
بنابراین در صورتی که در روند درمان با چنین مسائلی رو به رو شدید، به هیچ وجه ناامید نشوید. در طول این مدت نیز بهتر است که بیمار علائم خود را پس از هر بار مصرف دارو یادداشت کند و در خصوص آن با پزشک معالج خود صحبت کند. این گزارش به بهبودی و کاهش عوارض ناشی از مصرف دارو کمک می‌کند.
محیط کار فوق تخصص روانپزشک کجا است؟
روانپزشک‌ها در محیط‌های مختلفی مشغول به فعالیت می‌شوند که در متن زیر به برخی از آن اشاره کرده‌ایم:
- کلینیک‌ها
- بیمارستان‌های عمومی
- بیمارستان‌های روانپزشکی
- مراکز درمانی دانشگاه‌ها
- سازمان‌های صنعتی
- دادگاه‌ها و زندان‌ها
- سازمان‌های اجتماعی
- مراکز توان‌بخشی
- مراکز نظامی
- اورژانس‌ها
فرق روانشناس و روانپزشک در چیست؟
در ابتدا لازم به توضیح است که فعالیت روانشناسان و روانپزشکان کاملا مکمل یکدیگر است و در خیلی از مواقع آن‌ها بیماران خود را به همکاران خود در حیطه روان‌درمانی ارجاع می‌دهند. با این وجود تفاوت‌های عمده و اساسی بین این دو شغل دیده می‌شود که در ادامه به صورت کامل آن‌ها را مطرح کرده‌ایم.
همان‌طور که در ابتدای متن توضیح دادیم، روانپزشک‌ها تحصیلات پزشکی دارند و به همین دلیل مجوز تجویز دارو را دارند. بیشتر درمان‌هایی که توسط فوق تخصص روانپزشک صورت میگیرد، بر پایه درمان دارو و روش‌های مطرح شده در متن فوق است.
تمرکز کاری و فعالیت روانشناسان بر پایه درمان رنج عاطفی و بر اساس روان‌درمانی است، البته روانشناسان نیز مجوز انجام برخی از تست‌های روانشناسی را دارند. این تست‌ها در ارزیابی وضعیت روحی و روانی افراد بسیار موثر است.
تحصیلات دانشگاه روانپزشک و روانشناس‌ها نیز با یکدیگر متفاوت است. روانپزشکان باید دوره هفت ساله پزشکی عمومی را مانند سایر پزشک‌ها پشت سر بگذارند و پس از فارغ‌التحصیلی اجازه تخصص گرفتن در این رشته را دارند. آن‌ها تجربه کار در واحد‌های مختلف بیماران را در بیمارستان به عهده دارند، ولی روانشناسان در دوره‌های کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری می‌توانند تحصیل کنند.
البته آن‌ها با فارغ‌التحصیلی در مقطع ارشد مجوز فعالیت را دریافت خواهند کرد. در طول دوره تحصیل دانشجویان رشته روانشناسی با تاریخچه مشکلات و اختلالات روانی و علم تحقیقات روانشناسی آشنا خواهند شد. تحصیلات تکمیلی آن‌ها در خصوص تشخیص اختلالات روانی و روحی در شرایط مختلف است.
پس از گذراندن تحصیلات تکمیلی، دانشجویان رشته روانشناسی موظف به گذراندن دوره کارآموزی هستند. این دوره در حدود دو سال است که شامل موارد زیر می‌شود:
- نظریه روانشناسی
- روش‌های درمانی
- تکنیک‌های حل مسئله
- تست تحلیلی
- رفتاردرمانی
فوق تخصص روانپزشک و روانشناسی هر دو برای بهبود سلامت روانی تلاش می‌کنند. در صورتی که در ابتدا برای اختلال روانی به اشتباه یکی از آن‌ها را انتخاب کنید، جای هیچ نگرانی نیست، چرا که پزشک یا روانشناس شما را به درستی راهنمایی می‌کند و به همکار خود ارجاع می‌دهد.
کلام آخر
فوق تخصص روانپزشک از جمله افرادی است که در تیم درمان روان فعالیت می‌کند. در متن فوق سعی کردیم به طور کامل در خصوص این تخصص از پزشکی و کمکی که به جامعه می‌کنند، توضیحات کاملی را ارائه کنیم. امیدواریم که مطالب فوق مورد استفاده شما قرار گرفته باشد.
