با اختلال خواندن بیشتر آشنا شوید: به گزارش مجله اینترنتی دکوکده وبه نقل از چرب زبان اختلال خواندن نوعی اختلال یادگیری است که شامل اختلال قابل توجه در دقت، سرعت و یا درک مطلب می شود، تا جایی که این اختلال با پیشرفت تحصیلی یا فعالیت های زندگی روزمره فرد تداخل پیدا می کند. افراد مبتلا به اختلال خواندن، عمل خواندن و یادگیری مهارت های زبانی را کاملا پایین تر از سطح مورد نیاز بر اساس هوش عمومی، فرصت های آموزشی و سلامت جسمی شان انجام می دهند. این اختلال معمولا با نام خوانش پریشی هم شناخته می شود؛ با این تفاوت که خوانش پریشی به طور کلی نقص در خواندن و نوشتن را شامل می شود.
شرح اختلال خواندن
همانطور که گفتیم اختلال خواندن نوعی اختلال یادگیری است. در این اختلال تفاوت معناداری بین هوش عمومی فرد و مهارت خواندن او مشاهده می شود. اختلالات یادگیری که قبلا به آنها اختلالات مهارت های تحصیلی گفته می شد، اختلالاتی هستند که باعث عقب ماندگی ذهنی، هوش پایین، کمبود فرصت های یادگیری و یا مشکلات جسمی خاص مثل کم بینایی یا کم شنوایی، مشکل یادگیری و عملکرد ضعیف تحصیلی می شوند.
اختلالات یادگیری معمول شامل اختلال خواندن (خوانش پریشی)، اختلال ریاضیات، اختلال بیان مکتوب و برخی از اختلالات مربوط به پردازش زبان می شود.
اختلال خواندن حتی برای افرادی که هوش طبیعی دارند مشکل ساز می شود و در مطالعه و به دنبال آن در فعالیت های درسی و دانشگاهی، فرصت های آموزشی، انگیزه یادگیری مهارت خواندن و خودکنترلی عاطفی مشکلات جدی ایجاد می کند.
اختلال خواندن با کندی در یادگیری یا عقب ماندگی ذهنی متفاوت است. در اختلال خواندن بین سطح عملکرد مورد انتظار و موفقیت واقعی فاصله قابل توجهی وجود دارد. دشواری و مشکل در خواندن ممکن است به میزان مختلفی در افراد رخ بدهد و این اختلال می تواند دلایل زیادی هم داشته باشد.
به عنوان مثال فرض کنید که بخواهید یک زبان برنامه نویسی یاد بگیرید. هرچند در جاهایی این آموزشها به زبان ساده وجود دارند ولی اختلال یادگیری کار را بیش از پیش دشوار می کند.
مشکلات رایج افراد مبتلا به اختلال خواندن عبارتند از:
- سرعت کم خواندن
- درک ضعیف هنگام خواندن مطالب با صدای بلند یا بی صدا
- حذف کلمات هنگام خواندن
- تغییر واژه ها یا حروف هنگام خواندن
- مشکل در رمزگشایی هجا یا کلمات منفرد و مرتبط کردن آنها با صداهای خاص (مشکل آوایی)
- دایره واژگان محدود
علل و علائم اختلال خواندن
علل
اختلال خواندن اولین بار در اواخر قرن نوزدهم شناسایی شد. در آن زمان به این اختلال الکسیا یا نابینایی کلمه ای گفته می شد. از دهه ۱۹۶۰، اختلال خواندن به دیس لکسیا (dyslexia) یا همان خوانش پریشی معروف شد. با وجود سابقه طولانی کشف اختلال خواندن، هنوز علت آن مشخص نشده است.
یادگیری مهارت خواندن کار پیچیده ایست. برای اینکه بتوان یک خط متن را دنبال کرد، عضلات چشم باید کاملا هماهنگی داشته باشند. علاوه بر این برای این کار به جهت گیری فضایی برای تفسیر حروف و کلمات، حافظه بصری برای حفظ معنای حروف و کلماتی که دیده می شوند، توانایی توالی، درک ساختار جمله و دستور زبان و توانایی طبقه بندی و تجزیه و تحلیل نیاز است.
از طرف دیگر مغز باید نشانه های بصری را با حافظه ادغام کند و آنها را با صداهای خاص مرتبط سازد. این اصوات باید با معانی خاصی همراه باشند. برای درک متن خوانده شده، هنگام خواندن یک جمله یا یک پاراگراف باید معانی آنها در ذهن نگه داشته شوند. وقتی اختلال خواندن رخ می دهد یکی از این فرایندها مختل می شوند. به همین دلیل جدا کردن دلایل و ریشه های اختلال خواندن مشکل است و ممکن است هر کسی به یک دلیل متفاوت دچار این اختلال شود.
با وجود پیچیدگی های موجود در اختلال خواندن، محققان دریافته اند که این بیماری تا حدودی ارثی است. در سال ۱۹۹۹، مرکز تحقیقات خواندن در نروژ، اعضای یک خانواده بزرگ که اختلال خواندن داشتند را مورد بررسی قرار داد. محققان با ارزیابی توانایی خواندن و نوشتن حدود ۸۰ عضو این خانواده در چهار نسل، توانستند جهش ژن های خاصی که با کمبود مهارت خواندن و نوشتن در ارتباطند را مشخص کنند.
البته به نظر می رسد که اختلال خواندن دلایل غیر ارثی و غیر ژنتیکی دیگری هم دارد، چون حدود نیمی از افراد مبتلا به این ناتوانی یادگیری متعلق به خانواده هایی هستند که چنین مشکلی در آنها وجود ندارد. نظریات مختلف و بسیاری نشان می دهند که مشکلات عملکردی در مناطق خاصی از مغز زمینه ساز اختلال خواندن محسوب می شوند.
با توجه به لزوم هماهنگی های پیچیده سیستم عصبی انسان هنگام خواندن، کاملا مشخص است که چندین مشکل مختلف در عملکرد مغز باعث بروز اختلال خواندن می شوند. چیزی که تا الان مشخص شده این است که ۹۰% از کودکان مبتلا به اختلال خواندن، نقص زبانی دیگری هم دارند. تحقیقات دیگر حاکی از وجود رابطه احتمالی بین اختلال خواندن و یک مشکل بینایی جزئی و ظریف است که روی سرعت خواندن افراد تاثیر منفی می گذارد.
علائم
علائم و نشانه های مشترک کودکان مبتلا به اختلال خواندن عبارتند از:
- مشکل در شناسایی کلمات منفرد
- مشکلات در درک اصوات کلمات، ترتیب صدا یا قافیه ها
- مشکلات هجی کردن
- جابجایی حروف در کلمات
- حذف یا جایگزینی کلمات
- درک ضعیف و پایین از متن خوانده شده
- سرعت کم خواندن
علاوه بر این کودکان مبتلا به اختلال خواندن اغلب تاخیرهای دیگر یا مشکلات دیگری هم در زمینه یادگیری دارند که شامل موارد زیر می شوند:
- تأخیر در زبان گفتاری
- سردرگمی درباره جهت ها یا چپ دستی و راست دستی
- سردرگم شدن هنگام رویارویی با کلمات متضاد (بالا، پایین، زود، دیر)
- اختلال در ریاضیات
- اختلال در بیان مکتوب
تشخیص اختلال خواندن
ارزیابی توانایی خواندن کودکان باید به صورت نفر به نفر انجام شود تا بتوان اختلال خواندن را تشخیص داد و آن را از اختلال یادگیری کُند یا هوش پایین جدا کرد. فرد ارزیابی کننده باید سن، هوش، فرصت های آموزشی و عوامل فرهنگی مختلف مثل اینکه آیا زبان صحبت شده در مدرسه و خانه کودک با هم متفاوت هستند یا نه را در نظر بگیرد. اختلال خواندن زمانی تشخیص داده می شود که بعد از در نظر گرفتن این عوامل، مشخص شود مهارت و موفقیت کودک در خواندن کاملا کمتر از حد انتظار است.
علاوه بر این، مشکلات مربوط به خواندن باید از روش های قابل توجهی روی عملکرد فرد در مدرسه یا زندگی روزمره اش تاثیر گذاشته باشد. اگر فرد دچار برخی شرایط جسمی مثل عقب ماندگی ذهنی، ضعف بینایی یا ناشنوایی باشد، اختلال خواندن باید بیشتر از چیزی باشد که معمولا در افرادی که معلولیت جسمی دارند رخ می دهد.
۲۰ تا ۵۵ درصد از کودکان مبتلا به اختلال خواندن دارای اختلال کمبود توجه / بیش فعالی (ADHD) هستند. این اختلال نوعی اختلال رفتاری است و باعث تشدید اختلال خواندن می شود. همین مساله تشخیص اختلال خواندن را سخت تر و پیچیده تر می کند.
